عسلویه جان می‌گیرد؟
مدیرعامل شرکت ملی نفت می‌گوید پارس جنوبی هر ماه به یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد
جوادی (راست) در مراسم معارفه شعبان‌پور (چپ) از عدم‌النفع روزانه ۱۰۰ میلیون‌دلاری در پارس جنوبی خبر داد
در آخرین روزهای مهرماه، محمدرضا زهیری، ششمین مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس برکنار شد. هرچند گمانه‌زنی‌های قبلی از حضور چهره‌هایی همچون سلطان‌پور، خاموشی و صالحی‌فروز به جای او خبر می‌داد، مدیرعامل جدید کسی نبود جز علی‌اکبر شعبان‌پور؛ فردی که پیش از انتصاب در منطقه عسلویه مدیرعاملی مجتمع گازی پارس جنوبی را برعهده داشت. مجتمع گازی پارس جنوبی متشکل از پنج پالایشگاه است و وظیفه پالایش گاز تولیدی از میدان گازی پارس جنوبی را برعهده دارد. در مراسم تودیع زهیری و معارفه شعبان‌پور، رکن‌الدین جوادی، مدیرعامل تازه‌منصوب شرکت ملی نفت ایران سخنانی بر زبان آورد که به صورت گسترده در رسانه‌ها منتشر شد: عدم‌النفع روزانه ۱۰۰میلیون‌دلاری ناشی از تاخیر در توسعه فازهای باقیمانده.
هر ماه، یک میلیارد دلار
از مجموع ۲۴ فاز تعریف‌شده پارس جنوبی،۱۰ فاز در حال تولید و ۱۴ فاز در حال توسعه هستند. به گفته جوادی، درآمد سالانه فازهای در حال توسعه حدود ۳۰ میلیارد دلار در سال خواهد بود که معادل حدود ۱۰۰ میلیون دلار در روز است. به عبارت دیگر، هر روز تاخیر در بهره‌برداری از این فازها، ۱۰۰ میلیون دلار عدم‌النفع به همراه دارد که با توجه به مشترک بودن این میدان ممکن است هرگز نتوان آن را جبران کرد و به ضرری همیشگی بدل شود. در گزارش سالانه شرکت نفت و گاز پارس نیز ارزش محصولات تولیدی این ۱۰ فاز در سال گذشته حدود ۴۸ میلیارد دلار برآورد شده است. این یعنی در صورت بهره‌برداری از بقیه فازها که حدود ۱۸ فاز استاندارد (۱۴ فاز اسمی) هستند، حداقل ۸۶ میلیارد دلار به ارزش سالانه محصولات تولیدی این شرکت افزوده خواهد شد. این در حالی است که توسعه صنایع پایین‌دستی یا صادرات گاز به کشورهای خارجی، می‌تواند سودی بسیار بیش از این برای کشور به همراه داشته باشد. به گفته جوادی، بهره‌برداری از فازهای باقیمانده ظرف ۲۴ ماه آینده، به ماهانه یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد. این در حالی است که به گفته خود او، پرداخت علی‌الحساب به پیمانکاران تاکنون با مشکلات فراوان روبه‌رو بوده است. از سویی پیمانکاران با مشکل تعدیل هزینه‌های ناشی از افزایش قیمت ارز مواجه شده‌اند و از سوی دیگر به دلیل تحریم، کشور با مشکلات خرید تجهیزات و کمبود منابع ناشی از موانع انتقال پول به داخل مواجه شده است.
بازی دوسرباخت طرح‌های ۳۵ماهه
با دستور وزیر نفت مبنی بر لزوم تمرکز بر فازهای ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸، طرح‌های دیگر پارس جنوبی موسوم به ۳۵ماهه با رکود نسبی مواجه شده‌اند. به‌جز فاز ۱۱، بقیه فازهای پارس جنوبی شامل فازهای ۱۳، ۱۴، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ که معادل ۱۰ فاز استاندارد گاز تولید خواهند کرد در سال ۸۹ براساس قراردادی بزرگ به شرکت‌های داخلی سپرده شدند و مقرر شد این فازها تا پایان اردیبهشت امسال به تولید زودهنگام برسند. با این وجود، هیچ کدام از این فازها حتی در آستانه تولید گاز هم قرار ندارند و عمده پیشرفت طرح‌ها در بخش‌های غیرمرتبط با تولید گاز صورت گرفته است. براساس اعلام وزارت نفت قرار است تکلیف این طرح‌ها تا اوایل آذر امسال مشخص شود که در این صورت توقف یا رکود نسبی این طرح‌ها نیز با مشکلات خاص خود مواجه خواهد بود. از جمله این مشکلات می‌توان به فرسودگی و استهلاک سرمایه‌های فیزیکی و انسانی و همین‌طور پرداخت برخی هزینه‌های غیرقابل اجتناب (همچون ماشین‌آلات و دکل‌های حفاری) اشاره کرد. این مساله، ورود به طرح‌های ۳۵ماهه را به یک بازی دوسرباخت مبدل کرده است: از سویی تداوم روند قبلی مبنی بر توسعه همزمان همه فازها، هیچ دستاوردی در بخش «تولید گاز» به همراه نخواهد داشت و تا سالیان متمادی موجب ثابت ماندن و حتی افت ظرفیت تولید گاز کشور و وابستگی بیشتر به واردات به ویژه در فصول سرد خواهد شد. از سوی دیگر، قطع روند فعلی موجب صرف هزینه‌های جاری و استهلاک می‌شود. در نهایت نیز به نظر می‌رسد راه‌حل غایی، اتخاذ روشی بینابین برای توسعه فازهای ۳۵ماهه باشد.
عسلویه، دوباره از نو
درحالی که آغاز توسعه تمامی فازهای تولیدی پارس جنوبی در زمان وزارت قبلی زنگنه بوده است و هیچ یک از فازهای آغاز‌شده پس از او تاکنون به تولید گاز نرسیده‌اند، بازگشت مجدد زنگنه به وزارت نفت موجب امیدواری نسبی در میان مدیران و کارشناسان این صنعت شده و احتمال رونق دوباره عسلویه بیش از گذشته مطرح شده است. زنگنه بارها گفته است مشکل اصلی نفت را نه کمبود منابع مالی، که مسائل مدیریتی می‌داند و اکنون با برگرداندن چهره‌های نسبتاً آشنا و قدیمی صنعت نفت به میز مدیریت، به گفته بسیاری از کارشناسان، افزایش توان تولید میدان گازی پارس جنوبی و جبران بخشی از عقب‌ماندگی از کشور قطر، دست‌یافتنی‌تر به نظر می‌رسد.
پنج فاز اولویت‌دار (+)
بیژن نامدارزنگنه که در نخستین روزهای حضور در وزارت نفت «تامین سوخت زمستانی» و از جمله گاز را از اولویت‌های اصلی خود اعلام کرده بود، در نخستین گام بر لزوم افزایش ۳۰ میلیون مترمکعبی تولید گاز کشور تا پایان سال تاکید کرد. او برای این کار، از میان مجموع ۱۴ فاز در حال توسعه طی سال‌های اخیر، پنج فاز با پیشرفت فیزیکی بالای ۹۰ درصد را به عنوان طرح‌های اولویت‌دار برگزید و اعلام کرد توسعه پارس جنوبی باید با تمرکز بر این فازها صورت گیرد. زنگنه یک هفته بعد از رای اعتماد مجلس به عسلویه رفت و گفت: «هدف اصلی تولید هرچه سریع‌تر از ذخایر گاز این میدان است بنابراین باید فعالیت‌ها روی فازهایی که در کوتاه‌مدت امکان تولید گاز دارند مانند فازهای ١٢، ١٧ و ١٨ و ١٥ و ١٦ متمرکز شود و فعالیت بر روی فازهایی مثل فاز ١٤ و ٢٢ تا ٢٤ در مراحل بعدی توسعه قرار خواهد داشت.» با بهره‌برداری کامل از این پنج فاز در مجموع ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز به ظرفیت تولید گاز کشور افزوده خواهد شد. عقب‌ماندگی حفاری بخش دریا، اصلی‌ترین علت تاخیر در بهره‌برداری از این فازها بوده است. البته پیشرفت تمامی این فازها نیز به یک اندازه نیست و پیش‌بینی می‌شود فاز ۱۲ نخستین فازی باشد که امکان تولید گاز از آن فراهم خواهد شد. فاز۱۲، بزرگ‌ترین فاز میدان گازی پارس جنوبی است و قرار است در صورت تولید، معادل سه فاز استاندارد گاز تولید کند.
شل و توتال، رهیدگانی که به عسلویه بازمی‌گردند؟ (+)
بعد از آنکه در نخستین روزهای مهرماه امسال مدیران عامل شرکت‌های شل و توتال از لزوم توسعه منابع نفتی ایران و بازگشت به کشورمان سخن گفتند، گمانه‌هایی مبنی بر بازگشت این دو شرکت نفتی و همین‌طور دیگر شرکت‌های نفتی غربی به ایران مطرح شد. توتال پیش از این توسعه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی را برعهده داشت که البته این پروژه در سال گذشته با اظهارات رئیس انجمن گاز ایران با حاشیه‌هایی مواجه شد. منصور دفتریان از کلاهبرداری این شرکت در پارس جنوبی به دلیل عدم برداشت از یکی از لایه‌های میدان و لزوم شکایت به مجامع جهانی خبر داد. توتال قرار بود در توسعه فاز ۱۱ نیز مشارکت کند. شرکت شل نیز علاوه بر توسعه میادین نفتی سروش و نوروز، قرار بود در فازهای ۱۳ و ۱۴ پارس جنوبی حضور یابد. اکنون و با مطرح شدن احتمال کاهش یا لغو تحریم‌ها، وال‌استریت ژورنال خبر داده است در اوایل ماه اکتبر امسال، معاون اکتشاف و تولید خاورمیانه شرکت توتال با مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران دیدار کرده است که در نوع خود اقدامی کم‌سابقه به شمار می‌رود. شرکت شل نیز همچون توتال، مذاکره را با ایران آغاز کرده است که البته موضوع اصلی این مذاکرات، پرداخت بدهی معوق این شرکت به ایران بابت خرید نفت است. مدتی قبل نیز رویترز از آغاز مذاکرات برخی شرکت‌های آمریکایی با مقامات ایرانی خبر داده بود. پیش‌بینی می‌شود در صورت بازگشت، با توجه به اولویت‌های وزارت نفت، تجارب پیشین و حجم بالای سرمایه‌گذاری لازم، تمرکز اصلی فعالیت شرکت‌های غربی در میدان گازی پارس جنوبی باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.