فارکست: بحران انرژی اروپا
گفتوگو (به اتفاق آقای دکتر عباس ملکی) با آقای دکتر فرشاد فاطمی درباره بحران انرژی اروپا
گفتوگو (به اتفاق آقای دکتر عباس ملکی) با آقای دکتر فرشاد فاطمی درباره بحران انرژی اروپا
بزرگان اقتصاد، روابط بینالملل و انرژی در همایش انرژی غرب آسیا گرد هم آمدند
ساعت هشت صبح شنبه ۲۴ خرداد، مرکز همایشهای صداوسیما، در اصلی. مرکز همایشها، همان جایی بود که یک هفته قبل یازدهمین همایش بینالمللی پتروشیمی هم برگزار شده بود. خلوتی و سکوت، اما هیچ شباهتی به یک هفته قبل نداشت؛ تنها احتمال ممکن این بود که همایش لغو شده است. حضور متصدی کارت برای تحویل کارت شناسایی تنها دلگرمی بود که این احتمال را قدری کمرنگ میکرد و البته لحظاتی بعد با حضور فریدون فشارکی، رئیس موسسه فکتس گلوبال انرژی، آن احتمال بدبینانه دیگر وجود نداشت. اکنون میشد تصور کرد مهمانان و مدعوین ایرانی احتمالاً زودتر از موعد، در سالن افتتاحیه جمع شدهاند و به همین خاطر در اصلی خلوت است. مسیر نسبتاً کوتاه، خلوت و سرازیری در اصلی تا سالن اجلاس خیلی زود به مقصدی رسید که تنها حاضرانش جمعی بودند که اگر بگوییم رقمشان به ۵۰ یا ۶۰ نفر میرسید، بیشک اغراق است. همایشی که پذیرای چهرههایی همچون اکبر ترکان، جواد صالحیاصفهانی، عباس ملکی، فریدون فشارکی، نرسی قربان، علی شمساردکانی، سیدمهدی حسینی، بنفشه کینوش، حامد قدوسی و بسیاری از دیگر صاحبنظران روابط بینالملل، اقتصاد و انرژی بود، با کمتوجهی عموم مواجه شده بود؛ و چه باک که این خلوتی و سکوت، فرصتی فراهم میکرد تا فارغ از هیاهو و با فراغ بال، صاحبنظرانی را دید که شاید سالها بگذرد و یکجا گرد هم نیایند، از زبان آنها تحلیلهایی را شنید که بعضاً هرگز به صفحات روزنامهها و مجلات راه نمییابند و سوالهایی را پرسید که در جمعهای چند صدنفره مجال پرسیدنشان نیست. خواننده این گزارش، مهمان غایب چند سخنرانی منتخب این همایش است و از «صادرات گاز به ترکیه و اروپا» گرفته تا «ابعاد انقلاب انرژی آمریکا» و «روشهای تامین مالی در بخش انرژی»، و بسیاری موضوعات دیگر را در زمانی به قدر خوانش چند صفحه مجله درخواهد یافت.
نگاهی به بحران کریمه و ژئوپولتیک گاز در اوکراین

عبارت اوکراینی «ورود ممنوع، خطر مرگ» روی خطلوله صادرات گاز روسیه به اوکراین نوشته شده است. این خطلوله با نام سیبری غربی، یکی از اصلیترین مسیرهای صادرات گاز به اوکراین محسوب میشود.
رولت روسی یک شرطبندی مرگبار است که در آن یک گلوله در خشاب هفتتیری قرار داده میشود و طرفین شرطبندی، به نوبت خشاب را میچرخانند و ماشه را میچکانند. باختن در این بازی، مساوی است با شلیک گلوله و مرگ. وقتی صحبت از بحران کریمه میشود، اغلب نگاه به سوی دوگانه قدیمی بلوک شرق و غرب در این منطقه میچرخد؛ و در این میان آنچه معمولاً کمتر از آن یاد میشود، جنبههای «گازی» ماجراست. جنبههایی که برای اروپاییهایی که بحران قطعی گاز سال ۲۰۰۹ را از یاد نبردهاند، حکم مرگ و زندگی را دارد و البته برای روسها کماهمیتتر از آن نیست. این میان، اوکراین که بعد از سالها تنش گازی، این بار جدایی کریمه را هم در لیست انبوه متغیرهای مساله گاز میبیند، طرف سوم ماجراست. ناگفته پیداست ورود یک طرف سوم به رولت روسی، به معنای اضافه شدن یک قربانی احتمالی است. همین جنبههای پیچیده بازی گازی است که باعث میشود هانتر بایدن، پسر جو بایدن، معاون اول رئیسجمهور آمریکا، وارد هیات مدیره بزرگترین شرکت خصوصی صنعت گاز اوکراین شود، بیژن زنگنه، وزیر نفت، دوباره از طرح نسبتاً قدیمی صادرات گاز به اروپا سخن به میان آورد و در مقابل او حسین شریعتمداری، چهره سیاسی مطبوعاتی، درباره بحران سوخت این قاره متعاقب بحران اوکراین، پرسشی از نوع استفهام انکاری مطرح کند: «آیا از اینکه دشمنان وحشی و تابلودار مردم مظلوم و شریف ایران بعد از تحریمهای ضدبشری علیه ایران اسلامی، خود در باتلاق تحریم گرفتار شدهاند، احساس رضایت نمیکنید و در این ماجرا، دست انتقام الهی را -هرچند که از آستین روسیه بیرون آمده باشد- نمیبینید؟» واقعاً چه چیز در ژئوپولتیک انرژی منطقه اوکراین اینقدر مهم و مورد توجه است؟