فرجام سواری مجانی
دولت، مردم و شکلگیری ابرچالشها
چند سالی از مطرحشدن موضوع ابرچالشها در عرصه عمومی و اسنادی مثل برنامه ششم توسعه میگذرد که یکی از مشهورترین بیانها درباره آن، اواخر سال گذشته از سوی مشاور اقتصادی رئیسجمهوری، که در دولت دوازدهم عهدهدار عنوان دستیار ویژه رئیسجمهور در امور اقتصادی شده است، صورت گرفت. او، که سالهاست از اهمیت وفاق برای حل مشکلات میگوید، شش ابرچالش آب، محیطزیست، صندوقهای بازنشستگی، بودجه دولت، نظام بانکی و بیکاری را به عنوان موانع بزرگ اقتصادی برشمرد و بعدتر در گفتوگو با شماره ۲۲۷ «تجارت فردا» افزود که دولت دوازدهم، آخرین مرز مهار ابرچالشها در حوزه اقتصاد است؛ چرا که پس از آن، آسیبهای اجتماعی در راه هستند. باوجود اینکه بخش قابلتوجهی از ابرچالشها، قبلاً هم از سوی اقتصاددانها مطرح شده بود و تقسیمبندی نیلی، به بیان اولویتها و چارچوبی برای رسیدگی به آنها میپردازد؛ هنوز نه بحث درباره نحوه سیاستگذاری در رسیدگی به چالشها به پختگی انجام شده و نه حتی اجماعی در ضرورت تمرکز بر آنها به وجود آمده است. بخش زیادی از توجه عموم مردم، رسانهها و فضای مجازی و سیاستگذاران صرف مسائلی میشود که احتمالاً کمترین اولویتی در مقایسه با این ابرچالشها ندارند؛ چنان که شاید همین بیتوجهی عمومی در قبال واقعیتهایی که دیر یا زود گریبانگیر همه ایرانیان خواهد شد و اکنون نیز عملاً مسالهساز هستند، ریشه اصلی شکلگیری ابرچالشها باشد.