نفت شیل، تاب‌آورتر از اوپک

تولید نفت آمریکا و تغییر آن - منبع: اداره اطلاعات انرژی آمریکا
تولید نفت آمریکا و تغییر آن – منبع: اداره اطلاعات انرژی آمریکا

دیروز گزارش جدید ماهانه اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر و در آن پیش‌بینی شد افت تولید نفت آمریکا امسال ۰.۵ میلیون بشکه در روز و سال آینده ۰.۸ م‌ب‌در خواهد بود. به عبارت دیگر نفت ۲۰ دلاری (و حتی منفی) بر نفت شیل تاثیری در حدود چندصدهزاربشکه در سال دارد.

اخیراً تاکید شد که نفت شیل به یک دلیل ساده «تاب‌آور» است: دولت‌های نفتی اوپک نمی‌توانند دو سال نفت ارزان ۲۰ و ۳۰دلاری را تحمل کنند و پیش از آنکه رویای حذف (یا حتی افت چندمیلیونی) در نفت آمریکا محقق شود، احتمالاً چند دولت نفتی سرنگون شده‌اند. لذا هر اقدامی صورت می‌گیرد تا قیمت‌ها بالا بروند.

اوپک‌پلاس درحالی برای توازن بازار بیش از ۱۰ میلیون تولید خود را کاهش می‌دهد که آمریکا قرار است تنها با افتی در حدود چندصدهزار بشکه در روز مواجه شود.

یادآور شویم هیچ شرکت ملی نفتی در آمریکا متولی تولید نیست و بخش خصوصی در بستر اقتصاد آزاد از قرن ۱۹ تاکنون درحال تولید نفت بوده و راز موفقیت شیل و شکست اوپک در همین نهفته است.

سرمایه‌گذاری نفت جهان: هر سال دریغ از پارسال

سرمایه‌گذاری جهانی در بالادستی نفت و گاز - منبع: ریستادانرژی
سرمایه‌گذاری جهانی در بالادستی نفت و گاز – منبع: ریستادانرژی

کمابیش یک‌چهارم سرمایه‌گذاری در تامین انرژی دنیا به اکتشاف‌وتولید نفت و گاز مربوط است که نمودار بالا روند آن را نشان می‌دهد. پس از افت‌های چشم‌گیر ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، احیاء اندکی رخ داد و بعد با کرونا، افت‌های دیگری در راهند. نکته اینکه افت‌های سرمایه‌گذاری شدید و بزرگ بوده‌، و احیاء اندک و تدریجی. اما چرا؟

به زبان اقتصادی وقتی شما با هزینه کمتری می‌تواند خروجی مشخصی را رقم بزنید یعنی بهره‌وری افزایش یافته و این را دنیای نفت تجربه کرده است. مهم‌تر اینکه نیاز به نفت آن قدری نبوده که به سراغ بخش‌های کمتر بهره‌ور (گران‌تر و نیازمند تکنولوژی بالاتر) برویم؛ چراکه رشد تقاضای نفت آهسته شده و این روند، فزاینده است تا نهایتاً پیک تقاضا فرا رسد.

بسیاری از آنها که روزهای نفت ۱۰۰دلاری را به یاد دارند، باور نمی‌کنند که بتوان با این سطح سرمایه‌گذاری نفت و گاز دنیا را تامین کرد. لذا از ۲۰۱۵ تاکنون می‌گویند که بالاخره قیمت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها جهش خواهند کرد؛ دیدیم که اینگونه نشد.

آمریکا چقدر نفت ذخیره کرده است؟

ذخایر تجاری و استراتژیک نفت آمریکا - منبع: اداره اطلاعات انرژی آمریکا
ذخایر تجاری و استراتژیک نفت آمریکا – منبع: اداره اطلاعات انرژی آمریکا

براساس آخرین آمارها ذخایر استراتژیک نفت‌خام (SPR) آمریکا ۶۳۶ میلیون بشکه و ذخایر تجاری ۵۲۷ میلیون بشکه است که این رقم اخیر شامل حدود ۱۳۰ میلیون نفت در خطوط‌لوله و نفت در راه می‌شود.

ظرفیت ذخایر تجاری نفت آمریکا ۶۵۳میلیون است که با احتساب خالص کمتر از ۴۰۰ میلیونی محقق شده (پس از کسر نفت در خطوط‌لوله و نفت در راه از کل ذخایر) اکنون بیش از ۶۱ درصد آنها پر شده است. برآورد می‌شود ظرفیت SPR حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون بشکه باشد.

در نمودار بالا دو واقعیت محرز است: رشد مستمر ذخایر تجاری و افت ذخایر استراتژیک. اما چرا؟ پاسخ اینکه با انقلاب شیل و از حوالی ۲۰۱۰ آمریکا نیاز کمتری به واردات نفت و همین طور ذخیره در SPR دارد.

میانگین تحلیل‌های نفتی کشورمان در دهه ۱۹۷۰ میلادی باقی مانده، درحالی که جهان نیم قرن از آن دوران عبور کرده و تصویر متفاوت از گذشته است. آسیا به مراتب بیشتر از آمریکا به نفت خاورمیانه نیاز دارد.