فرار و قرار
سرمایهگذاری خارجی؛ عبرت از گذشته، افول در تحریم، امید به آینده
سه میلیارد و ۵۰ میلیون دلار. بر اساس آمارهای کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل، که اغلب با مخفف نامش یعنی «آنکتاد» شناخته میشود، این رقمی است که خارجیان طی سال ۲۰۱۳ در ایران سرمایهگذاری کردهاند؛ بیش از دو برابر پاکستان و کمتر از یکچهارم ترکیه. سهم ایران از ۱۴۵۱ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی صورتگرفته طی سال ۲۰۱۳ حدود ۲۱ /۰ درصد بوده است و احتمالاً بسیاری معتقدند این ارقام با توجه به حجم منابع طبیعی کشور، چندان قابلتوجه نیست. برخلاف آنچه ممکن است در نگاه نخست به نظر رسد، این رقم ناشی از افت سرمایهگذاری خارجی پس از تحریم نیست و بیشترین رقم سرمایهگذاری خارجی در ایران طی چند دهه اخیر، طی سال ۲۰۱۲ معادل ۶۶ /۴ میلیارد دلار بوده است؛ یعنی حدود ۶ /۳ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران. در کشورهای در حال توسعه این نسبت دو تا سه برابر ایران است؛ یعنی بیش از ۹ درصد و این یعنی ایران با نُرم کشورهای همتراز نیز فاصله دارد و به نظر میرسد با هر سنجشی وضعیت سرمایهگذاری خارجی در دوران پیش از تحریم چندان مساعد نبوده است. با در نظر گرفتن چنین پیشینهای، این سوال مطرح میشود که وضعیت سرمایهگذاری در ایران طی دوران پساتحریم چه خواهد بود؟