تحلیل صنعت، بخشی سهل و ممتنع از سبد فعالیت استراتژیست‌هاست؛ چراکه از هر منظر می‌توان به نتیجه‌گیری متفاوتی رسید. می‌دانیم که در سال‌های متعارف (مثلاً ۲۰۱۹، قبل از کرونا) در بازار ۱۹۰۰میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری انرژی، سهم بخش‌ها این‌طور بوده:

• بالادستی نفت‌وگاز ۲۵%
• میان-پایین‌دستی نفت‌وگاز ۱۵%
• انواع تجدیدپذیر ۱۸%
• شبکه‌های برق ۱۵%

براساس نمودار بالا، اگر به جای تمرکز بر «سهم تجدیدپذیرها از تامین انرژی/برق»، «سهم تجدیدپذیرها از سرمایه‌گذاری» را درنظر بگیریم، به دلالت‌های متفاوتی درباره چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی می‌رسیم.

اگرچه غول‌های نفتی کمتر از یک درصد CAPEX خود را خارج از نفت و گاز هزینه می‌کنند، و هنوز بالادستی نفت و گاز بزرگ‌ترین سهم را در کیک سرمایه‌گذاری انرژی جهان دارد، نقش تجدیدپذیرها در «صنعت انرژی» را باید با لحاظ ارقامی مثل «سرمایه‌گذاری» در آنها سنجید و نه صرفاً نقش در «تامین انرژی».

شاید اگر چند روز قبل کسی می‌پرسید چشم‌انداز کوتاه‌مدت نفت چگونه است، از انتظار نفت قریب به ۲۰ دلاری در هفته گذشته و کنونی می‌گفتیم و اینکه بازگشت توازن تدریجی و به دلیل تداوم پر شدن انبارهای نفتی (Stocks) تاثیر این توازن بر قیمت‌ها اندک خواهد بود. (شاید به دلیل همین دقت پایین پیش‌بینی‌ها به نظر رسد هیچ تخمینی نداشتن بهترین گزینه است. اما در عالم واقع کسب‌وکارها نیازمند پیش‌بینی خواهد بود.)

هفته گذشته با انتشار گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و اوپک، قیمت‌ها رشد کم‌نظیری را تجربه کردند و نفت عملاً در سطح بالای ۳۰ تثبیت شد. سوال اینکه چرا نفت بهتر از انتظار رشد کرد؟ در اینجا اهم موارد را به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی می‌آوریم.
۱. بهبود تقاضای جهانی در نتیجه کاهش تدریجی محدودیت‌های مرتبط با کرونا که باعث شد آژانس افت تقاضای جهانی امسال را ۷۰۰هزار بشکه در روز تصحیح کند.
۲. پایبندی بالای اوپک‌پلاس به اجراء توافق و انجام تعهدات بیشتر از سوی عربستان و کشورهای هم‌پیمان
۳. افت طبیعی تولید نفت در خارج از اتحاد اوپک‌پلاس با محوریت کانادا و آمریکا در نتیجه افت قیمت‌ها
۴. تاثیر برآیند موارد فوق بر انبارهای نفتی (Stocks)

اکنون به نظر می‌رسد امسال بازار قطعاً نفت ۴۰ دلاری را خواهد دید و ای بسا قیمت میانگین ۴۵ دلاری در فصل پاییز دور از ذهن نباشد. برای سال جاری میلادی، EIA میانگین ۳۴.۱ دلاری و FGE میانگین ۳۶.۳دلاری را پیش‌بینی کرده‌اند. نگارنده مطابق پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته در سه گزارش کرونا کماکان انتظار میانگین نفت ۳۰ تا ۳۵دلاری را برای سال ۲۰۲۰ دارد.

چنانچه نیازمند پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت قیمت نفت هستید، بهتر است با تواتر بیشتری تحلیل‌ها را دنبال کنید؛ چون هنوز هیچ فرمول جادویی برای پیش‌بینی قیمت نفت کشف نشده و اگر چنین می‌شد، اکنون کاشف آن میلیاردر بود!

کمابیش یک‌چهارم سرمایه‌گذاری در تامین انرژی دنیا به اکتشاف‌وتولید نفت و گاز مربوط است که نمودار بالا روند آن را نشان می‌دهد. پس از افت‌های چشم‌گیر ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، احیاء اندکی رخ داد و بعد با کرونا، افت‌های دیگری در راهند. نکته اینکه افت‌های سرمایه‌گذاری شدید و بزرگ بوده‌، و احیاء اندک و تدریجی. اما چرا؟

به زبان اقتصادی وقتی شما با هزینه کمتری می‌تواند خروجی مشخصی را رقم بزنید یعنی بهره‌وری افزایش یافته و این را دنیای نفت تجربه کرده است. مهم‌تر اینکه نیاز به نفت آن قدری نبوده که به سراغ بخش‌های کمتر بهره‌ور (گران‌تر و نیازمند تکنولوژی بالاتر) برویم؛ چراکه رشد تقاضای نفت آهسته شده و این روند، فزاینده است تا نهایتاً پیک تقاضا فرا رسد.

بسیاری از آنها که روزهای نفت ۱۰۰دلاری را به یاد دارند، باور نمی‌کنند که بتوان با این سطح سرمایه‌گذاری نفت و گاز دنیا را تامین کرد. لذا از ۲۰۱۵ تاکنون می‌گویند که بالاخره قیمت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها جهش خواهند کرد؛ دیدیم که اینگونه نشد.