دو نیمه یک رویا

سهم ما و قطر از یک میدان مشترک گازی

گزارش جدید بریتیش پترولیوم نشان می‌دهد ایران اکنون دارنده بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان به شمار می‌رود. تجدیدنظر در ذخایر گاز روسیه با توجه به تعاریف استاندارد غربی (که در آن ذخایر گاز بر مبنای حجم گاز قابل برداشت به لحاظ فنی و اقتصادی محاسبه می‌شوند) موجب شد در گزارش سال ۲۰۱۳، ایران با ۶/۳۳ تریلیون مترمکعب ذخایر گازی، در صدر کشورهای دارنده ذخایر گاز جهان قرار گیرد. اصلی‌ترین میدانی که این حجم از ذخایر را برای ایران به ارمغان آورده است، پارس جنوبی با ذخایر قابل برداشت حدود ۱۰ تریلیون مترمکعب است. میدان گنبد شمالی (بخشی از میدان مشترک گازی که در قطر واقع است) نیز ذخایر قابل استحصال بیش از ۲۵ تریلیون مترمکعبی دارد. عظمت میدان گازی پارس جنوبی از همین‌جا مشخص می‌شود: اگر میدان پارس جنوبی متعلق به یک کشور بود، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گازی جهان به شمار می‌رفت.

ادامه مطلب …

جایگزین‌های جدید بنزین می‌آیند

نگاهی به سهم روزافزون سوخت‌های زیستی در تامین انرژی بخش حمل‌ونقل

یک راننده در هند باک ماشین خود را با بیودیزل پر می‌کند. هند یکی از ده‌ها کشوری است که برای استفاده از سوخت‌های زیستی،«سیاست ملی» تدوین کرده است.

یک راننده در هند باک ماشین خود را با بیودیزل پر می‌کند. هند یکی از ده‌ها کشوری است که برای استفاده از سوخت‌های زیستی،«سیاست ملی» تدوین کرده است.

تا چند سال پیش، کمتر کسی می‌توانست تصور کند استفاده از بافت‌های چربی زائد دام و طیور، یا دانه‌های روغنی کشت‌شده در مزارع، به منشاء تولید یکی از پربحث‌ترین منابع انرژی تبدیل شود. اما امروزه با گسترش تولید «سوخت‌های زیستی»۱، این تصور چندان دور از واقعیت به نظر نمی‌رسد. هر چند این سوخت‌ها هنوز سهم زیادی از سبد انرژی جهانی را به خود اختصاص نمی‌دهند، اما روند روبه ‌رشد استفاده از این سوخت‌ها، امکان کاهش آلودگی و احتمالاً مهم‌تر از همه قابلیت استفاده از این سوخت‌ها در خودروهای فعلی بدون لزوم انجام تغییرات فراوان، موجب شده است سوخت‌های زیستی، امید به یافتن جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی متداول را بیش از گذاشته افزایش دهد. با این وجود نگرانی در مورد تاثیر سوخت‌های زیستی بر امنیت غذایی، کاهش عرضه و افزایش قیمت مواد غذایی، آینده گسترش این سوخت‌ها را تا حدودی در ابهام فرو برده است.

ادامه مطلب …

نفت، شاه و نخست‌وزیر

ایرانیان از نفت چه می‌خواهند؟

 

رضاخان قرارداد دارسی را یک‌طرفه لغو کرد

رضاخان قرارداد دارسی را یک‌طرفه لغو کرد

«لباس‌ کار جان‌محمد کمی گشاد است. آبی تند است، اما از چربی و روغن، سیاهی می‌زند. امروز نوار سفیدی رو سینه جان‌محمد است به پهنا و درازی دو انگشت. تا دیروز این نوار سفید رو سینه‌اش نبود. انگار که چیزهایی هم رو نوار نوشته شده… از جلویش رد می‌شوم و به او سلام می‌کنم». روی نوار نوشته شده «صنعت نفت باید ملی شود». اینها، توصیفات خالد، شخصیت اول رمان «همسایه‌ها» درباره یکی از فعالان کارگری در زمان ملی شدن نفت است؛ توصیفی که به تدریج در کل داستان ادامه می‌یابد و تمام ویژگی‌های یک فعال کارگری در سال‌های ملی شدن نفت را یکجا دارد: لباس کاری که روغنی است، دیدگاه‌های استقلال‌طلبانه و ناسیونالیستی، گرایش‌های چپ و صحبت از نفت ملی.

ادامه مطلب …

داستان یک شهر

روایت آغاز و انجام نفت در مسجدسلیمان، پایتخت نفتی ایران

چاه شماره یک مسجدسلیمان در سال‌های نخست کشف نفت

چاه شماره یک مسجدسلیمان در سال‌های نخست کشف نفت

بامداد پنجم خرداد ۱۲۸۷، مردی انگلیسی به نام سرگرد آرنولد ویلسون بیرون از چادر خود در هوای آزاد خوابیده بود. یک نظامی که سال پیش از آن، از هند به خوزستان آمده بود و اکنون همراه یک تیم حفاری، در جست‌وجوی نفت بودند. آنها، هفت سال در جست‌وجوی نفت بودند و بعد از صرف پول فراوان، به جایی نرسیده بودند. بالاخره چند روز قبل، صبر مدیران شرکت به پایان رسید و آنها دستور داده بودند کار حفاری متوقف شود و همه به خانه‌هایشان برگردند. ولی تیم حفاری بدون توجه به دستور، کماکان مشغول کار بود. ویلسون اعتقاد داشت چاه‌های خوزستان دیر یا زود به نفت خواهند رسید و بهتر است اولین بار، انگلیسی‌ها بتوانند طلای سیاه را در خاورمیانه کشف کنند، نه رقبای آمریکایی و آلمانی. حوالی صبح، ویلسون با صدای هیاهوی حفاران و کارگران از خواب پرید. در حالی که ساعت چهار صبح را نشان می‌داد، او صحنه‌ای را مشاهده می‌کرد که احتمالاً فقط در یک رویای شیرین می‌شد سراغش را گرفت: نفت در حال فوران بود و کارگران به دور دکل حفاری می‌رقصیدند و شادی می‌کردند. تاریخ نفت خاورمیانه، آغاز شده بود.

ادامه مطلب …

انرژی‌های نورسیده

مشکلات زیست‌محیطی تولید از منابع شیل

در منزل یک آمریکایی در تگزاس، همزمان با برداشت آب از چاه، گاز نیز تولید می‌شود

در منزل یک آمریکایی در تگزاس، همزمان با برداشت آب از چاه، گاز نیز تولید می‌شود

هر چند در نگاه اول ممکن است به نظر آید با تولید از منابع شیل، مساله تولید انرژی در آمریکا تا حد زیادی حل شده است، اما برآوردهای انجام‌شده نشان می‌دهد با توجه به مشکلات فنی و زیست‌محیطی، شیل یک منبع انرژی آسان و ارزان به شمار نمی‌رود.

ادامه مطلب …

انقلاب رُسی

چگونه ذخایر نامتعارف، تولید انرژی در آمریکا را متحول کرده است؟

چگونه ذخایر نامتعارف، تولید انرژی در آمریکا را متحول کرده است؟

چگونه ذخایر نامتعارف، تولید انرژی در آمریکا را متحول کرده است؟

«آمریکا احتمالاً در سال ۲۰۱۳ با پشت سر گذاشتن روسیه و عربستان، به بزرگ‌ترین تولیدکننده سوخت‌های مایع در جهان تبدیل خواهد شد.» این جمله، شاید مهم‌ترین پیش‌بینی گزارش جدید شرکت بریتیش پترولیوم باشد؛ به خصوص اگر بدانیم سهم اصلی در افزایش تولید نفت و گاز را در آمریکا، ذخایر نامتعارف خواهند داشت. گزارش چشم‌انداز انرژی ۲۰۳۰ که در اواسط ژانویه سال جدید میلادی منتشر شد، نخستین گزارشی نیست که بر نقش تولید نفت و گاز از منابعی مثل شیل۱ (سنگ حاوی ذخایر هیدروکربن که از رُس تشکیل شده است) متمرکز شده است. گفته می‌شود تولید از ذخایر نامتعارف که با افزایش قیمت‌های جهانی انرژی و بهبود فناوری‌های صنعت نفت اقتصادی همراه شده است، چشم‌انداز جدیدی را به روی صنعت نفت و گاز جهان گشوده است که می‌توان از آن به « انقلاب رُسی» یاد کرد.

ادامه مطلب …

آلودگی در پایتخت

آمارها و پژوهش‌ها از آلودگی هوا چه می‌گویند؟

آمارها و پژوهش‌ها از آلودگی هوا چه می‌گویند؟

محدودیت‌هایی از این دست به منظور کنترل آلودگی هوا، هر سال به ویژه در فصول سرد سال اوج می‌گیرد و بعضاً با ابتکاراتی از قبیل آب‌پاشی توسط هواپیما نیز همراه می‌شود. با این وجود، بسیاری معتقدند چاره رفع آلودگی هوای تهران هر چه باشد، اقداماتی از این دست، تنها برای مدتی کوتاه موثرند؛ و راه علاج خسارت ۳/۳ میلیارد‌دلاری آلودگی هوا در تهران را باید در جایی دیگر جست‌وجو کرد.

ادامه مطلب …